نقشه ایران و خاورمیانه - نقشه ایران و همسایگان

درباره ایران

ایران، یک کشور اسلامی بین دریای خزر در شمال و خلیج فارس در جنوب است. این کشور به طور رسمی جمهوری اسلامی ایران نامگذاری شده است. تا دهه 1980 در جهان غرب، پارس از نظر تاریخی نام رایج ایران بود.

ایران تا سال 1979 که آخرین شاه ایرانی محمدرضا پهلوی در یک قیام مردمی به رهبری آیت‌الله خمینی سرنگون شد، پادشاهی بود.

ایران با افغانستان، ارمنستان، آذربایجان، عراق، پاکستان، ترکیه و ترکمنستان همسایه است. این کشور با بحرین، کویت، عمان، عربستان سعودی و امارات متحده عربی مرزهای دریایی مشترک دارد.

ایران با مساحت 1648195 کیلومتر مربع تقریباً سه برابر فرانسه یا تا حدودی کوچکتر از ایالت آلاسکا در ایالات متحده است.

بلندترین کوه ایران، کوه دماوند با ارتفاع 5610 متر (18410 فوت) است که یک آتشفشان بالقوه فعال در رشته کوه البرز در جنوب دریای خزر، در حدود 70 کیلومتری شمال شرق تهران است.

بیشتر رودخانه های ایران نهرهای نسبتا کوتاه و کم عمقی هستند و تنها رودخانه قابل کشتیرانی، کارون به طول 725 کیلومتر است.

این کشور 83.5 میلیون نفر جمعیت دارد. بزرگترین شهر و پایتخت، تهران است. شهرهای بزرگ دیگر مشهد، اصفهان، کرج ، تبریز، شیراز، اهواز و قم هستند. زبان فارسی، زبان رسمی ایران است. مذهب رسمی ایران نیز، شیعه است.

نقشه بالا شامل نقشه ایران و کشورهای اطراف آن با مرزهای بین المللی، پایتخت ملی تهران، مراکز استان ها، شهرهای بزرگ، جاده های اصلی، راه آهن و فرودگاه های اصلی می باشد.

مناطق ایران

ایران به پنج منطقه با سی و یک استان تقسیم شده است. پنج منطقه اداری تهران، اصفهان، تبریز، کرمانشاه و مشهد هستند.

تهران، پایتخت ایران، در دامنه‌های رشته‌کوه البرز قرار دارد. این شهر در سال 1788 جایگزین اصفهان به عنوان پایتخت ایران شد. این شهر، با مساحت آن 730 کیلومتر مربع، مرکز استان تهران و پرجمعیت ترین شهر ایران میباشد. از نظر آب و هوا دارای اقلیم نیمه خشک می باشد. بیش از 90 درصد تهرانی ها فارسی زبان هستند.

تهران همچنین یکی از شهرهای صنعتی و تکنولوژی ایران است و دارای جاذبه های گردشگری متعددی می باشد. این شهر دارای موزه ها، مناطق گردشگری و باغ های مختلفی است که گردشگران زیادی را از سراسر جهان به خود جذب می کند.

مشهد، دومین شهر پرجمعیت کشور و مرکز استان خراسان رضوی در شمال شرقی کشور و در نزدیکی مرزهای ترکمنستان و افغانستان قرار دارد. مشهد در مسیر جاده ابریشم باستانی بوده است.

مشهد شهری مذهبی می باشد که سالانه میلیون ها نفر از این شهر و بارگاه مقدس امام رضا(ع) بازدید می کنند.

همچنین آرامگاه فردوسی نیز که از شعرای بنام ایران است در این استان قرار دارد.

این شهر یکی از شهرهای مهم ایران است و در رویدادهای سیاسی کشور نیز تاثیرگذار بوده است.

اصفهان، یک شهر صنعتی در مرکز ایران است. از سال 1598 تا 1722 پایتخت ایران بود. اصفهان یکی از شهرهای مهم کشور از لحاظ تاریخی و گردشگری، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی میباشد.

این شهر دارای جاهای دیدنی مختلفی میباشد و هر سال توریست های مختلفی را به خود جذب می کند.

اصفهان همچنین یکی از شهرهای صنعتی ایران میباشد و کارخانه های عظیم و پرآوازه ای در آن وجود دارد.

تبریز، مرکز استان آذربایجان شرقی در شمال غربی ایران در مرکز یک منطقه آتشفشانی فعال قرار دارد و یکی از پایتخت های تاریخی ایران است.

تبریز نیز جزو شهرهای بزرگ ایران میباشد و یکی از شهرهای صنعتی کشور است و دارای کارخانجات متعدد میباشد. همچنین از نظر گردشگری نیز دارای اهمیت میباشد.

آب و هوای تبریز در زمستان سرد و در تابستان خشک و گرم می باشد.

شهر تبریز اولین پایتخت تشیع بوده و در بسیاری از تحولات سیاسی و فرهنگی کشور نقش داشته است.

شیراز، مرکز استان فارس، دروازه ای به سوی تخت جمشید، پایتخت تشریفاتی ویران شده قرن ششم قبل از میلاد در ایران در زمان سلسله هخامنشیان است.

این شهر از بزرگترین شهرهای ایران میباشد و دارای جاذبه های توریستی مختلفی میباشد و سالانه میلیون ها توریست را جذب خود می کند.

همچنین این شهر، یکی از مراکز پزشکی خاورمیانه میباشد و هر سال تعداد زیادی از کشورهای مختلف مخصوصا کشورهای همسایه برای امور پزشکی وارد این شهر می شوند.

اهواز، مرکز استان خوزستان یک شهر صنعتی در حاشیه رودخانه کارون با جمعیتی حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر است.

استان خوزستان دارای ۶۴۲۳۶ کیلومتر مربع مساحت است. این استان با استان های اصفهان، لرستان، ایلام، چهارمحال و بختیاری و کهکیلویه و بویراحمد همسایه است و دارای ۲۰ شهرستان و ۴۷ شهر می باشد. 

اهواز از جمله شهرهایی بود که در جنگ 8 ساله آسیب زیادی دید و همه سرمایه‌های طبیعی، فرهنگی و اقتصادی دچار خسارت زیادی شد.

قم، مرکز استان قم، توسط شیعیان مقدس شمرده می شود، این شهر محل زیارتگاه فاطمه بنت موسی، خواهر علی الرضا (امام رضا)، از نوادگان پیامبر اسلام، می باشد.

استان قم دارای وسعت 11238 کیلومتر مربع میباشد دارای جمعیتی بالغ بر یک میلیون نفر می باشد.

قم یکی از شهرهای تاثیرگذار مخصوصا بعد از انقلاب میباشد و توجه زیادی به آن شده است و پتانسیل رشد بالایی دارد.

این استان دارای اماکن مقدس، آثار تاریخی زیادی میباشد و گردشگران زیادی را به خود جذب کرده است. سالانه میلیون ها نفر از داخل و خارج از کشور به این شهر می آیند.

مراکز استان های ایران

ایران به سی و یک استان تقسیم شده است که در زیر نام شهرهای پایتخت آنها آمده است:

اهواز، اراک، اردبیل، بندرعباس، بیرجند، بجنورد، بوشهر، گرگان، همدان، ایلام، اصفهان، کرج، کرمان، کرمانشاه، خرم آباد، مشهد، قزوین، قم، رشت، سنندج، ساری، سمنان، شهرکرد، شیراز، تبریز، تهران، ارومیه، یاسوج، یزد، زاهدان و زنجان.

نقشه خلیج فارس و خاورمیانه

خلیج فارس بازوی دریای عرب بین سواحل کوهستانی جنوب غربی ایران و ساحل نسبتاً هموار شبه جزیره عربستان است. این خلیج تقریباً 1000 کیلومتر طول و 200 تا 300 کیلومتر عرض دارد و مساحتی در حدود 250000 کیلومتر مربع دارد. دریای داخلی از شرق با تنگه هرمز به خلیج عمان متصل می شود.

کشورهای حوزه خلیج فارس

هشت کشور با خلیج فارس، عراق، کویت، عربستان سعودی، بحرین، قطر، امارات متحده عربی، عمان و ایران همسایه هستند.

این خلیج توسط شط العرب در شمال غربی تغذیه می شود، رودخانه ای بزرگ که از تلاقی فرات و دجله تشکیل شده است. برخی از رودخانه های کوچک ایران مانند رود موند، زهره و حله رود نیز به خلیج فارس می ریزند.

خلیج فارس از قدیم الایام یک مسیر مهم و در نتیجه منطقه مورد مناقشه بوده است. اعراب، فارس ها، ترک ها، پرتغالی ها و بعداً انگلیسی ها برای کنترل دریا جنگیدند. قبل از کشف نفت در خلیج فارس در سال 1908، مردم از طریق ماهیگیری، غواصی مروارید، تجارت و دزدی دریایی امرار معاش می کردند.

تولید نفت در خلیج فارس در مقیاس صنعتی تنها در دهه 1930 آغاز شد. امروزه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس تقریباً 20 درصد از تولید نفت جهان را تامین می کنند.

تنگه هرمز

تنگه هرمز بین جزیره قشم و سواحل ایران در شمال و شبه جزیره مسندم در شبه جزیره عربستان در جنوب قرار دارد. این تنگه به ​​عنوان یک مسیر تجاری بین المللی شناخته شده است. خلیج فارس را به خلیج عمان متصل می کند.

این آبراه از اهمیت استراتژیک و اقتصادی برخوردار است، تمام حمل و نقل اقیانوسی از کشورهای نفت‌خیز باید از طریق این تنگه عبور کند. حدود یک‌پنجم نفت جهان از طریق دریا از طریق تنگه هرمز حمل می شود.

این نقشه، خلیج فارس و کشورهای اطراف آن را با مرزهای بین المللی، پایتخت های ملی، بنادر اصلی، شهرها، جاده های اصلی و فرودگاه های اصلی نشان می دهد.

فرودگاه ها در خلیج فارس

سه فرودگاه بین المللی بزرگ در منطقه خلیج فارس، فرودگاه بین المللی دبی، در دبی و فرودگاه بین المللی ابوظبی، در ابوظبی امارات و فرودگاه بین المللی حمد در دوحه قطر وجود دارد.

سایر فرودگاه‌های بین المللی در شهر کویت، دمام، مسقط و منامه هستند.

بنادر مهم خلیج فارس

تعدادی بنادر در خلیج فارس و پایانه های نفتکش های متعدد، در امتداد ساحل وجود دارد.

عراق

بندر بصره و پایانه نفتی البصره در عراق.

کویت

بنادر مهم کویت بندر شویخ در شهر کویت و بندر شعیبه (کانتینر) است. چندین پایانه نفتکش در امتداد سواحل کویت وجود دارد.

عربستان سعودی

دو بندر اصلی در خلیج تاروت وجود دارد. بندر ملک عبدالعزیز دمام، بزرگترین بندر خلیج فارس و بندر راس تنوره. ظهران وخبر از شهرهای بندری قدیمی عربستان هستند. بندر صنعتی ملک فهد یک بندر صنعتی بزرگ در جبیل است. دهکده ماهیگیری سابق اکنون به عنوان شهر صنعتی جبیل شناخته می شود، یکی از بزرگترین شهرهای صنعتی جهان و یک پروژه بزرگ مهندسی عمران.

بحرین

مینا سلمان در جنوب منامه، بندر اصلی باری بحرین است.

قطر

بندر حمد در جنوب دوحه بندر اصلی قطر است.

ایران

بندر ماهشهر، بوشهر، بندرلنگه و بندرعباس از شهرهای مهم بندری خلیج فارس هستند.

امارات متحده عربی

جبل علی بزرگترین بندر ساخت بشر و شلوغ‌ترین بندر خاورمیانه است. بنادر دیگر مینا رشید در دبی، مینا خالد و خور فکان در شارجه، جزیره داس، جزیره ای فراساحلی و بخشی از ابوظبی، و مینا زاید، بندر تجاری در آب‌های عمیق است که به ابوظبی خدمات‌رسانی می کند.

نقشه دریای خزر با کشورهای اطراف

نقشه زیر دریای خزر را نشان می دهد. دریای خزر را بسیاری بزرگ‌ترین دریاچه جهان می‌دانند، این دریاچه با وسعت 371000 کیلومتر مربع (بدون خلیج قارابوگازکل) بزرگترین دریاچه داخلی محصور روی زمین است. بزرگتر از آلمان یا تا حدودی کوچکتر از ایالت مونتانای آمریکا.

روی نقشه کشورها و مناطق اطراف دریای خزر با مرزهای بین المللی و شهرهای بزرگ به تصویر کشیده شده است.

دریای خزر در حدود 500 کیلومتری شرق دریای سیاه، بین جنوب شرق اروپا و غرب آسیا، شرق رشته کوه های قفقاز، جنوب استپ وسیع اوراسیا و غرب صحراهای قراقوم و کیزیلکم آسیای مرکزی قرار دارد. پنج کشور دارای خط ساحلی در دریا هستند، ایران و چهار جمهوری شوروی سابق (تا سال 1991)، روسیه، آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان.

دریای خزر در یک فرورفتگی خشکی قرار دارد، در واقع پایین ترین نقطه طبیعی اوراسیا است، سطح دریا حدود 21 متر زیر سطح متوسط ​​دریا است. دریا کاملاً منزوی است، هیچ ارتباطی با اقیانوس های دیگر وجود ندارد. تغذیه کننده اصلی رودخانه ولگا (80 درصد ورودی خزر) و ورودی های دیگر رودخانه اورال، کورا و رودخانه ترک است. هیچ رودخانه ای تخلیه نمی شود، آب فقط با تبخیر از دریا خارج می شود.

دریای خزر به عنوان منبع خاویار بلوگا شناخته می شود. ماهیان خاویاری بلوگا به شدت در معرض انقراض است.

این دریا همچنین به دلیل فراوانی منابع انرژی (ذخایر نفت و گاز طبیعی در میادین فراساحلی و خشکی در سواحل دریا) شناخته شده است، همه کشورهای حاشیه خزر با همکاری شرکت های نفتی بین المللی از این ذخایر بهره برداری می کنند. اما بسیاری از منابع دریایی نفت و گاز طبیعی در دریای خزر مورد بهره برداری قرار نگرفته است، زیرا بین پنج کشور هم مرز بر سر تعیین مرزهای دریایی و نحوه تقسیم منابع انرژی درگیری وجود دارد.

همسایگان مهم ایران

در بخش زیر با همسایگان مهم ایران آشنا می شوید که در نقشه ایران نیز قابل مشاهده است. ایران روابط زیادی با چهار کشور ،عراق ،ترکیه، افغانستان و پاکستان دارد.

عراق

عراق در سال 1932 به طور رسمی استقلال یافت، اما در طول ربع قرن بعدی حکومت آشفته سلطنتی، تحت نفوذ امپراتوری بریتانیا باقی ماند. بی‌ثباتی سیاسی حتی از زمان سلطنت در سال 1958 بیشتر شد، اما با روی کار آمدن یک رژیم ناسیونالیست و سوسیالیست عرب، حزب بعث، در یک کودتای بدون خونریزی 10 سال بعد ثبات جدیدی به ارمغان آورد.

با ذخایر اثبات شده نفت در جهان پس از عربستان سعودی، این رژیم توانست پروژه های بلندپروازانه و برنامه های توسعه را در طول دهه 1970 تامین مالی کند و یکی از بزرگترین و مجهزترین نیروهای مسلح جهان عرب را بسازد.

با این حال، رهبری حزب به سرعت توسط صدام حسین، یک خودکامه پر زرق و برق و بی رحم افتاد که کشور را به سمت ماجراهای نظامی فاجعه بار سوق داد، جنگ ایران و عراق (1980-1988) و جنگ خلیج فارس (1990-1991).

این درگیری‌ها کشور را در جامعه بین‌المللی منزوی و از نظر مالی و اجتماعی دچار مشکل کرد، اما از طریق فشار بی‌سابقه‌ای که بر بخش‌های عمده‌ای از مردم، به‌ویژه اقلیت کرد محروم کشور و اکثریت شیعه انجام می‌شد،صدام خود توانست قدرت خود را حفظ کند. صدام در قرن 21 و سال 2003 در جریان جنگ عراق سرنگون شد.

عراق از شمال با ترکیه، از شرق با ایران، از غرب با سوریه و اردن و از جنوب با عربستان سعودی و کویت همسایه است. عراق 36 مایل (58 کیلومتر) خط ساحلی در امتداد انتهای شمالی خلیج فارس دارد. پس از اردن، این کشور کمترین دسترسی به دریا دارد.

ترکیه

ترکیه، کشوری که موقعیت جغرافیایی منحصر به فردی دارد و بخشی در آسیا و بخشی در اروپا قرار دارد. در طول تاریخ خود، هم به عنوان یک مانع و هم به عنوان پل بین دو قاره عمل کرده است.

ترکیه در چهارراه بالکان، قفقاز، خاورمیانه و شرق مدیترانه واقع شده و دارای مساحت و جمعیت زیادی نسبت به کشورهای منطقه می باشد.

بخش زیادی از این کشور در آسیا قرار دارد و در شرق، بخشی از یک منطقه کوهستانی است که گاهی اوقات به عنوان ارتفاعات ارمنی شناخته می شود. باقی مانده، در منتهی الیه جنوب شرقی اروپا قرار دارد.

این کشور دارای وسعت شمالی-جنوبی است که از حدود 300 تا 400 مایل (480 تا 640 کیلومتر) متغیر است و حدود 1000 مایل از غرب به شرق امتداد دارد. ترکیه از شمال به دریای سیاه، از شمال شرقی به گرجستان و ارمنستان، از شرق به جمهوری آذربایجان و ایران، از جنوب شرقی به عراق و سوریه، از جنوب غربی و غرب به دریای مدیترانه و دریای اژه و در شمال غربی توسط یونان و بلغارستان محدود می شود. پایتخت ترکیه، آنکارا و بزرگترین شهر و بندر دریایی آن استانبول است.

از مجموع طول حدود 4000 مایل (6440 کیلومتر)، حدود سه چهارم آن دریایی است.

افغانستان

افغانستان، کشوری چند قومی محصور در خشکی که در قلب جنوب آسیای مرکزی قرار دارد. افغانستان که در امتداد مسیرهای تجاری مهمی که جنوب و شرق آسیا را به اروپا و خاورمیانه متصل می‌کند، از دیرباز کشوری بوده است که امپراتوری‌ها به دنبال آن بوده‌اند و هزاران سال است که ارتش‌های بزرگ تلاش کرده‌اند تا آن را تحت سلطه خود درآورند و آثاری از تلاش‌های خود را در بناهای تاریخی بزرگ به جای گذاشته‌اند.

پایتخت افغانستان و بزرگترین شهر آن، کابل است. کابل شهری با مساجد و باغ‌ها در دوران سلطنت امپراتور بابور (1526–1530)، بنیان‌گذار سلسله مغول، و برای قرن‌ها یک پایگاه مهم در جاده ابریشم بوده است، که پس از جنگ طولانی و خشونت‌آمیز افغانستان، ویران شده بود.

افغانستان کاملاً محصور در خشکی است، نزدیکترین ساحل در امتداد دریای عرب، در حدود 300 مایل (480 کیلومتر) به سمت جنوب قرار دارد و به دلیل انزوا و تاریخ سیاسی پرنوسان آن، یکی از ضعیف ترین مناطق جهان است. این کشور از شرق و جنوب به پاکستان (از جمله مناطقی از کشمیر که توسط پاکستان اداره می شود اما هند مدعی آن است)، از غرب به ایران و از شمال به کشورهای آسیای مرکزی ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان محدود می شود. همچنین دارای مرز کوتاهی با سین کیانگ، چین دارد و مساحت کلی آن تقریباً دو برابر نروژ است.

پاکستان

پاکستان، کشوری پرجمعیت و چند قومیتی در جنوب آسیا است. پاکستان با داشتن جمعیتی عمدتاً هندی-ایرانی زبان، از نظر تاریخی و فرهنگی با همسایگان خود ایران، افغانستان و هند مرتبط بوده است.

پاکستان در طول عمر خود برای دستیابی به ثبات سیاسی و توسعه اجتماعی پایدار تلاش کرده است. پایتخت آن اسلام آباد، در دامنه کوه های هیمالیا در قسمت شمالی کشور، و بزرگترین شهر آن کراچی، در جنوب در ساحل دریای عرب است.

پاکستان از غرب به ایران، از شمال غرب و شمال به افغانستان، از شمال شرق به چین و از شرق و جنوب شرق به هند محدود می شود. ساحل دریای عرب مرز جنوبی آن را تشکیل می دهد.

از سال 1947، منطقه کشمیر، در امتداد هیمالیاهای غربی، مورد مناقشه بوده و پاکستان، هند و چین هر یک بخش‌هایی از این قلمرو را کنترل می‌کنند.

بخشی از قلمرو تحت کنترل پاکستان شامل منطقه موسوم به کشمیر آزاد است که با این وجود پاکستان آن را یک کشور مستقل و پایتخت آن مظفرآباد می داند.